Friday, December 24, 2010

აფრიკული რიტუალი

კლიტორიდექტომია - მსხვერპლშეწირვა სიამოვნების სანაცვლოდ


2007 წლის გაზაფხულზე National Geographic-ის ფოტოჟურნალისტმა სომალის ერთ-ერთ სოფელში შემზარავი რიტუალის ამსახველი კადრები გადაიღო, როდესაც 12-13 წლის გოგონას ორი ქალი კლიტორიდექტომიას ანუ კლიტორის ამპუტაციას უტარებდა.

აფრიკის გარკვეული ტომებისთვის ამ რიტუალს საკრალური დატვირთვა აქვს. სისხლი, რომელიც მიწაზე იღვრება, ზვარაკია გარდაცვლილთა სულებისთვის, რის სანაცვლოდაც ნიადაგი უფრო ნაყოფიერი ხდება. სინამდვილეში აღნიშნული რიტუალი არაფერია, გარდა მოზარდი გოგონების წამებისა, რასაც ხშირად უარყოფითი შედეგი ახლავს, რადგანაც ძალიან დიდია ინფექციის შეჭრის საფრთხე. მაგალითად, მასაის ტომში მსგავსი რიტუალის დროს ექიმბაში „პაციენტს“ სხვადასხვა მცენარეებით მკურნალობს, რომელიც ამ უკანასკნელს ინფექციის შეჭრისგან იცავს, მაგრამ მანდის, აკამბასა და სხვა აფრიკული ტომის შამანებს სწამთ, რომ ჭრილობა თავისით უნდა შეხორცდეს, ამიტომაც კლიტორიდექტომიის დროს ყოველი მეათე აფრიკელი გოგო (2006 წლის მონაცემებით) ინფექციის შეჭრის შედეგად იღუპება.

ზოგადად აფრიკულ კულტურაში ქალისა და მამაკაცის სასქესო ორგანოები ადამიანის ასაკის განმსაზღვრელია, ამიტომაც მრავალი ანთროპოლოგის აზრით, კლიტორის ამპუტაციას მისტიკური რიტუალის გარდა სხვა დატვირთვაც აქვს - იგი აფრიკელ გოგონებს ხელს უწყობს გახდნენ ქალები, რის შემდეგაც მათ გათხოვებისა და შვილის გაჩენის უფლება ენიჭებათ. თუმცა ადვილი მისახვედრია, რომ მათი სექსუალური ცხოვრება და შეგრძნებები რადიკალურად განსხვდება დასავლურ სამყაროში დაბადებული ქალების შეგრძნებებისგან. კლიტორიდექტომიის განსაზღვრული დრო არ არსებობს, იგი ყველასთვის ინდივიდუალურია, თუმცა ერთი რამ ცხადია, აღნიშნული ოპერაცია მოზარდს მენსტრუალური ციკლის დაწყებიდან მეორე ან მესამე დღესვე უტარდება. აკამბას ტომში ამ ცერომონიალს გარდა საკრალური მნიშვნელობისა, სხვა დეფინიციაც გააჩნია. ვინაიდან სასქესო ორგანო სიცოცხლის სიმბოლოდ მიიჩნევა, მისი ამპუტაცია ახალ ფაზაში გადასვლის მცდელობაა, სწორედ ამიტომ ამ ოპერაციას მხოლოდ ხანდაზმული ქალები აკეთებენ.

ეს მრავალსაუკუნოვანი ტრადიცია აფრიკულ კულტურაში დღემდე აუცილებელ ცერემონიალად ითვლება. აშკარაა, რომ მსოფლიოში არც ერთი მოვლენა არ არღვევს ქალის უფლებებს ისე, როგორც კლიტორიდექტომია. ვესტერნიზირებულ სამყაროში მცხოვრებ ფემინისტებსაც არაერთხელ გაუპროტესტებიათ, თუმცა უშედეგოდ. აფრიკელები ისევ აგრძელებენ თერთმეტი, თორმეტი და ცამეტი წლის გოგონების სასქესო ორგანოს ამპუტაციას და მათი სისხლის თუ სიამოვნების გარდაცვლილთა სულებისთვის მსხვერპლად შეწირვას.

No comments:

Post a Comment